Doktora Yeterlilik Sınavı
“Açılın ben doktorum” diyemeyen Doktorların sınavı :)
Fransızca “Doctorat”, İngilizce’de “PhD (Doctor of Philosophy)” , Türkçede ise Doktora olarak geçen bu ünvan. Türk Dil Kurumuna göre; “Bir fakülte veya yüksekokulu bitirdikten sonra o bilim dalında sınav ve bilimsel bir eserle erişilen derece, basamaktır”.
İşin özü ise, bir alanda uzmanlaştığınızın resmi olarak belgelenmesidir.
Doktora yapabilmek için lisans ve yüksek lisansı tamamlamanız ve başvuracağınız üniversitenin şartlarını karşılamanız gerekir. Yada lisanstan sonra yine şartları sağlıyorsanız bütünleşik doktora yapabilirsiniz Bu şartlar genelde lisans not ortalaması, ALES, YDS ve bilim sınavıdır. Bu sınavların sonucu üniversitenin belirlediği puan eşiğinin üzerinde olması gerekir (Puan eşikleri ünivesiteye göre değişebiliyor). Sonra sıralamaya girersiniz. Eğer sıralamada istenen kontenjan sayısı içindeyseniz tebrikler artık Doktor adayısınız. Tabi işler bununla bitmiyor. Doktoraya kabul edildiniz ve dersleri başarıyla verdiniz. Sırada en zorlu görev Yeterlilik sizi bekler.
Yeterlilik Nedir?
Üniversitenin, sizin bu alandaki yetkinliğinizi ölçmek için gerçekleştirdiği sınavdır. Sen Doktoraya girmek için bir sürü sınava girersin dersleri verirsin ama yetmez :))
- Doktora yeterlilik sınavı, okuduğunuz bölümdeki ana lisans derslerini de kapsayan yazılı+sözlü sınavdır. Burada okuduğunuz bölüm diyorum çünkü siz lisansta Elektrik-Elektronik Mühendisliği okuyup, Bilgisayar Mühendisliği bölümünden Doktora yapmak isterseniz. Burada karşılaşacağınız sorular Bilgisayar Mühendisliği lisans, yükseklisans ve doktora derslerinden olacaktır. (Zaten farklı bir bölümden gelen öğrencilere bilimsel hazırlık okuma zorunluluğu var. Yani her türlü bu derslerden haberdar olacaksınız.)
- Bu sınava 2 kez girme hakkınız var. Dersleriniz bittikten sonra size bir dönem süre veriyorlar. O dönem boyunca sınava çalışıp dönem sonunda sınava giriyorsunuz. Eğer ki ilk girişinizde geçemezseniz sonraki dönem sonunda tekrar sınava girebilirsiniz. Eğer o sınavı da geçemezseniz okuldan atılırsınız.
- Fakat bir dönem boyunca çalışsamda bana yetmez derseniz, danışman hocanıza bir sonraki dönem sınava girmek istediğinizi belirtmeniz gerekir. Not: bunu ilkinde yapmalısınız birincisinde geçemedim ikincisi bir dönem sonra olsun diyemiyorsunuz. Ancak okulu dondurmakla çözülür diye düşünüyorum. Yinede enstitüye danışmak gerekir.
- Sınava girmeye karar verdiniz çalıştınız. O zaman sizi 2 sınav bekliyor. (Bu sınav türü ve sayısı üniversiteye göre değişebilir. Ben kendi okuduğum İstanbul Üniversitesi -Cerrahpaşa göre anlatıyorum.)
1- Temel lisans konularını içeren yazılı sınav, burada 10 ana dersten sorumlusunuz. Aanabilimdalı dersleri sizinle paylaşıyor. Eğer bu sınavdan 70+ üstü alırsanız sözlü sınava girmeye hak kazanıyorsunuz.
2- Sözlü sınavda biri sizin danışmanınız toplamda 5 hoca size her konudan soru soruyor. Burada konu kısıtı yok. Tavsiyem temel konular dışında hocaların çalışma alanlarına da bakmanız.
Eğer herşey yolunda gider ve sınavı geçerseniz artık tezinizi yazabilirsiniz.
Kişisel Deneyim
Yeterlilik sınavına çalışırken tüm dersleri ve derslerin konularını çıkardım. Önümdeki zamana göre bir çizelge hazırladım. Aşağıda örneğini bırakıyorum.
Bu çizelgeye uyarak düzenli, kaynak kitaplarım, eski ders notlarım, YouTube ve güvenilir web sitelerinden notlar çıkararak çalıştım. Her bir ders için defter tuttum. Keşke dijitalde tutsaydım diye üzülsemde hepsini tarayıp GitHub sayfama attım.
Eğer Bilgisayar Mühendisliği okuyorsanız, temel ders notlarıma linkten ulabilirsiniz. Hem lisans hemde doktora yeterlilik için iyi notlar çıkardığımı düşünüyorum.
Ders notu çıkarma dönemim bittikten sonra, kendime sorular çıkardım, yine internetten ve üstlerimden yararlanıp çıkardığım soruları tek tek cevapladım. Hocaların sorabileceği olası sorular ve cevaplardan oluşan yüzlerce soru setim oldu. Aklıma gelen ama cevabı bulamadığım soruları hocalarıma sordum. Bu şekilde yeterliliği ilk seferde geçmeyi başardım.
İşin sırrı çok çalışmak değil, düzenli çalışmak.
Şimdiden sınava gireceklere başarılar :)
